Biz, çok uzun zamandır kağıtları, camları, plastikleri, pet şişeleri ayrı torbalarda biriktiriyoruz. Ev küçük olduğu için çoğu zaman yangın merdiveni çıkışında, ebeveyn banyosunda yapıyorduk ancak yine sığamadık ve en sonunda bir ÇEVKO geri dönüşüm kutusu koydum mutfağa. Evet bizim minnak mutfakta kocaman duruyor ancak her şey bir arada. Ayrıca Irmak için de şahane oluyor. Çocuklar bizden daha şanslı, çok erken yaşta bilinçlenmeye başladılar. Ancak yine de bir kez anlattık diye durmamamız lazım. İşte biz de şimdi mutfaktaki geri dönüşüm kutumuzla evde birbirimizi teşvik ediyoruz. Bir haftada ne kadar dolduğunu görünce gözlerime inanamadım. Şimdi onu boşaltacağız ve çevremizdeki en yakın geri dönüşüm konteynerine götüreceğiz. Bunu siz de yapabilirsiniz. Ayrıca eğer yakında konteyner yoksa belediyenizi arayabileceğinizi biliyor muydunuz? Çoğu kişi bilmiyor. Ben de bu yüzden ÇEVKO yetkililerinden sizlerle paylaşmak için bilgiler aldım.
Hepsini aşağıda okuyabilirsiniz.
ÇEVKO Vakfı 1991 yılında kurulmuş, kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşu. Ambalajların kaynağında ayrı olarak toplanmasını, sağlıklı olarak geri kazanımının sağlanmasını ve sürdürülebilir bir geri kazanım siteminin kurulmasını kendine amaç olarak edinmiş. Tüketicilerin, özellikle ilkokul ve ortaokul çağındaki çocukların çevrenin korunması ve geri kazanım konularında bilinçlenmesi için, eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri, projeler yürütüyor.
Sayılarla geri dönüşüm
- 1 ton kâğıt / karton ambalaj atığının geri dönüşümüyle 17 adet yetişkin ağacın kesilmesini önlemek mümkün.
- 1 ton cam ambalaj atığının geri dönüştürülmesi ile 100 litre petrol tasarrufu sağlanıyor.
- Kâğıt ve cam ambalajların geri dönüşümüyle yüzde 50 su tasarrufu; kağıt geri dönüşümünden yüzde 50, cam geri dönüşümünden yüzde 25, alüminyum ambalajların geri dönüşümünden ise yüzde 95 enerji tasarrufu sağlanıyor.
- Tüm bunların yanı sıra, ham madde maliyetinin düşürülmesi, doğal kaynakların korunması, dışa bağımlı olunan ham maddelerdeki tasarruf gibi ekonomiye sağlanan diğer faydalar da mevcut.
- Plastik ambalaj ve atıklarının geri dönüşümünden, elyaf içeren tekstil ürünleri, atık su boruları ve marley gibi malzemeler üretilir.
- Kompozit ambalaj atıklarının geri dönüşümünden, karton koliler, yalıtım malzemeleri ve mobilya gibi ürünler üretilir.
Tabii ki bunların gerçekleşebilmesi için öncelikle biz tüketicilerin ambalaj atıklarını diğer atıklardan ayrı biriktirilerek belediyelerin ambalaj atığı toplama sistemine vermemiz gerekiyor.
Görev tüketiciye düşüyor
“ÇEVKO Eğitim Şefi Murat Anaç diyor ki: “Türkiye’de yaklaşık bin belediye var. Tüm belediyelerin bu konuda duyarlı olduğunu söylemek maalesef mümkün değil. Ancak yasalarımıza göre tüm belediyelerin ambalaj atıklarını diğer atıklardan ayrı olarak yönetmesi gerekiyor. Bu noktada da görev tüketiciye düşüyor. Biz talep edersek belediyeler bu konuda çalışma yapacaklardır, var olan çalışmalarını geliştireceklerdir.”
Peki ÇEVKO çocuklar için neler yapıyor?
ÇEVKO Vakfı özellikle eğitim çağındaki çocukların çevrenin korunması ve geri kazanım konularında bilinçlenmesi için kuruluşundan bu yana yoğun çaba gösteriyor. Temel eğitim enstrümanı olarak eğiticinin eğitimi seminerleri kullanılıyor. 2009 yılından bu yana öğretmenlerle bir araya geliyorlar ve onlarla, “Türkiye’deki atık kaynaklı sorunlar, geri kazanımın önemi, geri dönüşüm yöntemleri ve Türkiye’de uygulanan geri dönüşüm sistemi” gibi konularda, bilgileri paylaşıyorlar. Onlardan, edindikleri bilgileri düzenli olarak öğrencilerle paylaşmalarını rica ediyorlar. Murat Bey “Öğretmenlerimiz öğrenciler için, anne babalarından sonra, hayatlarındaki en önemli rol model. Bu sebeple onların verdikleri eğitimler ve davranışları, bizlerin direkt eğitim vermesinden çok daha etkili ve verimli oluyor. Seminere katılan öğretmenlerimize yardımcı olmak için hazırladığımız kitaplar, eğitim animasyonları ve sunumlarını içeren eğitim setlerimiz de var.” diyor.
Çocuk eğitimlerini interaktif ve sürdürülebilir hale getirmek amacıyla 2011 yılında kurulan www.cevkococuk.org internet sitesinde, tamamı ÇEVKO Vakfı tarafından hazırlanan, 9 animasyon filmi, 7 oyun ve çevrim içi eğitimler bulunuyor. Sitede, Atıktan Sanata bölümümüzü içeren Sanat sayfası ile öğretmenlerimize özel içeriklerin yer aldığı Öğretmenler Odası bölümü de yer alıyor.
2018’de 126 bin 768 öğrenciye ulaştılar
ÇEVKO Vakfı 2010 yılında, çocukların eğlenirken de öğrenmelerini sağlamak amacıyla, tiyatro çalışmalarını başlattı. ÇEVKO Çocuk Tiyatrosu, her sene ortalama 25 oyun oynuyor. “Dönüşüm İyi Gelecek” isimli oyun sadece geçen sene, 28 kez sergilendi ve sekiz bini aşkın ilkokul öğrencisi tarafından izlendi. Tüm bu eğitim yöntemleriyle ÇEVKO Vakfı, 2018 senesinde 126 bin 768 öğrenciye ulaştı.
Peki ya eğitime gidilemeyen şehirler?
Herkes www.cevkococuk.org internet sitesinde online eğitimlere ve animasyon vb. içeriklere ulaşabilirler. Şu an için akıllı telefon uygulamaları yapım aşamasında, ancak internet sitesi cep telefonu ve tabletlerde de sorunsuz çalışıyor.
Anne babalar evde çocuklara geri dönüşüm bilincini nasıl açıklayabilir? Hangi yollar izlenmeli?
Söz yine Murat Anaç’ta: “En önemli nokta, geri dönüşüm anlayışının gündelik hayatın bir normali haline getirilebilmesi. Bunu yapabilmek de sözlerden çok davranışlarla mümkün. Anne ve babalar çocuklar en önemli rol modelleri. Ambalaj atıklarını diğer atıklardan ayrı biriktirmek ve bunu çocuklarla bir arada bulunulan hayatın her alanında uygulamak, en öğretici yol olacaktır. Hani hep derler ya, ‘çocuklarınıza kitap okumayı ne kadar öğütlerseniz öğütleyin, siz yanında oturup onunla kitap okumazsanız, kitap okuma alışkanlığını asla kazanamayacaktır’ diye; işte bu konuya da aynı perspektiften bakmak gerekiyor.”
İşte bu da benim sizden en çok aldığım soru: “Geri dönüşüm kutularını nerelerden temin edebiliriz?”
Kamusal alanlarda geri dönüşüm kutularının temini belediyelere ait bir görev. Evlerimizde ve site vb. yerleşkelerde ise bu görev biz tüketicilere düşüyor. ÇEVKO Vakfı geri dönüşüm kutusu desteklerimizi belediyeye sağlıyor. Kutuların dağıtımı ise belediyeler tarafından yapılıyor.
Eve en yakın konteynere götüremiyorsak belediyeyi arayabiliyor muyuz?
Evinize yakın bir bölgede geri dönüşüm konteyneri yoksa bu konu ile ilgili olarak belediyenizle irtibata geçebilirsiniz. Kimi belediyeler toplamayı torbalarla yaparlar. Güzergahlarda apartmanlara ambalaj atıklarını toplamak için torbalar dağıtılır ve haftanın belirli gün ve saatinde araçla toplama yapılır. Toplama yöntemi ve diğer detaylarla ilgili olarak ilçe belediyenizle görüşebilirsiniz.
Murat Bey’e sordum: ÇEVKO gönüllüsü olmak ne demek?
Bir de duymuşsunuzdur ÇEVKO gönüllüsü olabiliyoruz. Hani ilk kez duyuyorsanız da detayları yazmak isterim. Aslında şahane bir proje. Her apartmanda en az bir ÇEVKO gönüllüsü olsa tertemiz bir şehide yaşarız. Murat Bey’e sordum: ÇEVKO gönüllüsü olmak ne demek?
“ÇEVKO Vakfı olarak gönüllülük esasına dayalı çalışmalar Sivil Toplum Kuruluşları için gelecek vaat eden bir alan. İlk aşama olarak gönüllülerimizden ambalaj atıklarını yaşam alanlarında ayrı olarak biriktirmelerini, bu konunun önemi hakkında yakın çevrelerini bilgilendirmelerini ve toplamayla ilgili olarak yaşayabilecekleri sorunları ilgili mercilere iletmelerini, bizlere bu konuda destek olmalarını bekliyoruz. ÇEVKO Vakfı internet sitesinde çok yakında bu konuyla ilgili özel bir alan yer alacak ama o güne kadar gönüllü olmak isteyenler bizlere, gonullu@cevko.org.tr eposta adresinden ulaşabilirler. Mesajlarımızı gerek gündelik hayatlarında gerekse sosyal medya hesapları üzerinden yakınlarıyla paylaşabilen herkese şükranlarımızı sunuyoruz. Bu konuyu önemseyen herkesin desteklerini bekliyoruz.”
Yeşil Nokta nedir?
Daha önce yeşil noktayı duydunuz mu peki? Gördük, duyduk. Detay biliyor muyuz? İşte detayı:
Yeşil Nokta uluslararası bilinirliği yüksek olan önemli bir sembol. Üzerinde bulunduğu ambalajı kullanan şirketin, bu ambalajla ilgili yasal yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve ambalaj atığının geri kazanılmasına maddi destek sağladığı anlamını taşıyor. Özellikle Avrupa’da tüketiciler Yeşil Noktalı ürünleri çevre duyarlılıkları nedeniyle tercih ediyorlar. Yeşil Nokta sembolünün Türkiye’deki kullanım hakları ÇEVKO Vakfı’na ait.
Daha fazla bilgiye ulaşmak, yenilikleri görmek için
http://www.cevko.org.tr sitesine bakabilirsiniz.
Çok faydalı bir içerik. Teşekkürler.